راهبردهای جهانی تاب آوری اجتماعی: تعدادی از کشورها راهبردها یا چارچوب های تاب آوری در جامعه شان را منتشر کرده اند که در این متن به طور خلاصه نگاهی به ابعاد کلیدی این رویکرد های منتخب شده است.
بریتانیا
ارتقای تاب آوری در جامعه در بریتانیا بخشی از راهبرد امنیت ملی است که در آن طیف وسیعی از گروه ها همچون بخش خدمات اورژانس، دولت مرکزی و محلی، موسسات و بنگاه های بازرگانی ، انجمن ها و افراد عادی در جامعه نقش کلیدی دارند.
رویکرد ارتقاء و حمایت از تاب آوری جامعه، واگذاری مسئولیت به پاسخ دهنگان اورژانس محلی، خصوصا به برنامه ریزان اورژانس محلی توصیه شده است که به بررسی نیازهای جامعه پرداخته و اعضای جامعه را زمان ساخت و ارائه خدمات به آن ها درگیر سازند. همچنین بر همکاری نزدیک با بخش های خصوصی و داوطلب تاکید می شود.
سیستم دولت اسکاتلند نیز از رویکرد ایجاد تاب آوری در سطح جامعه بر مبنای پیشرفت جامعه حمایت می کند که به صورت آماده سازی افراد و گروه ها به کمک دانش و مهارت های لازم برای تاثیر گذاری بر تغییر جوامعشان از طریق فرآیند تعامل، آموزش، توانمندسازی و ترغیب سازی می باشد.
نیوزلند
نیوزلند در فوریه ۲۰۱۱ یکی از بدترین بلایا که زلزله ای در منطقه کرایست چِرچ بود ، را تجربه کرد. آسیب جمعی این حادثه، نیاز به آماده سازی جامعه برای حوادث آتی را برجسته کرد.
راهبرد ملی تاب آوری در برابر بلایا با هدف ایجاد تاب آوری در تمامی بخش های جامعه در ۱۰ آوریل ۲۰۱۹ به مورد اجرا گذاشته شد. این راهبرد نیازمند رویکردی مشارکت گونه بین دولت مرکزی و محلی، ذی نفعان مربوطه، و عموم جامعه است.
یکی از سه اولویت کلیدی: فراهم کردن، توانمندسازی و حمایت از تاب آوری اجتماعی است. (وزارت دفاع مدتی و مدیریت اضطراری)
شش هدف اصلی تحت این اولویت به صورت زیر خلاصه شده است:
توانمندسازی افراد، خانواده ها، سازمان ها و موسسات تجاری برای ایجاد تاب آوری شان
ایجاد محیطی برای ارتباط اجتماعی که فرهنگ کمک متقابل را تقویت می کند
برای ایجاد تاب آوری، در پیش گرفتن رویکرد کل شهر/ ناحیه/ منطقه
پرداختن به ظرفیت ها و کفایت سیستم های زیرساختی حساس و حیاتی
به کارگیری رویکردی راهبردی و تاب آورانه جهت برنامه ریزی پیرامون بهبودی برای بهتر سازی شرایط جامعه
شناسایی اهمیت فرهنگ در ایجاد تاب آوری و فراهم ساختن شرایط و توانمندسازی مشارکت فرهنگ های مختلف
برای مثال شهر/ ناحیه : راهبرد دفتر مدیریت اضطراری منطقه ولینگتون، که در مرکز آن ، شبکه های اجتماعی به چالش های روزانه آن می پردازند.
استرالیا
در سال ۲۰۱۳ استرالیا راهبردی ملی برای تاب آوری در برابر بلایا را ضمن تاکید بر مسئولیت پذیری جمعی برای تاب آوری اتخاذ کرد: دولت در تمامی سطوح، موسسات تجاری، سازمان های مردم نهاد، داوطلبین و عموم مردم.
راهبرد ملی – با توجه به اولویت هر جامعه – ، نقش تغییرات آب و هوایی را به عنوان چالش اساسی امنیت ملی عنوان کرد.
خصوصیات مشترک بین جوامع، افراد و سازمان های تاب آور در مقابل بلایا را در زیر فهرست کرده ایم:
عملکرد خوب تحت فشار
سازگاری موفق
خود اتکایی
ظرفیت اجتماعی
تاکید بر روی آموزش پیرامون خطرات، مشارکت، راهبری، و توانمندسازی افراد و جوامع برای قبول مسئولیت می باشد. انعطاف پذیری و سازگاری بیشتر در خدمات اورژانسی و جوامع، جهت افزایش تاب آوری شناخته می شود. این موضوع نیاز به تغییر رفتار خدمات اورژانسی برای وسعت بخشیدن به کارشان با تعامل نزدیکتر با جامعه دارد.
در گزارشی پیرامون اجرای سیاست تاب آوری در برابر بلایا در استرالیا مشاهده شد که میزان هزینه ای که برای بهبودی پس از حادثه در نظر گرفته شده بوده ۱۰ برابرِ میزان هزینه ای بود که برای پیشگیری و کاهش خطر تخصیص داده بودند. در اینجا آموزش و پیشگیری راهبردی مفید تر برای تاب آوری اجتماعی خواهد بود.
راهبردهای گروههای ایجاد تاب آوری اجتماعی در جوامع مختلف «قسمت دوم» منطقه ولینگتون نیوزیلند
هدف این گروه تعریف فلسفه و چارچوب تعامل در اجتماع برای ایجاد تاب آوری است؛ ایجاد یک مجموعه راهبردی از اهداف مورد نظر برای افزایش تاب آوری که شامل ظرفیت سازی، افزایش ارتباطات، و پرورش همکاری متقابل می باشد و طرح ریزی اصول راهنما و ابزارهایی که جامعه را برای عملی سازی مفهوم انتزاعی تاب آوری توانمند می سازد.
هدف گروه های ایجاد تاب آوری اجتماعی باید تسهیل آمادگی و افزایش سرمایه اجتماعی در میان ذی نفعان جامعه باشد.
اصل کلیدی این راهبرد این نکته است که افراد، سازمان ها و گروه ها سطوح مختلفی از منافع، منابع و نیازها و ظرفیت سازمانی را دارا می باشند.
باید به خاطر داشت که یک راه حل واحد برای افزایش تاب آوری وجود ندارد و گروه های مسئول یک رویکرد چندوجهی و مشارکتی را از طریق تعامل فعال با سایر گروه ها، حمایت از ایده های محلی و ساختارهای موجود و تسهیل فرصت های مختلف اتخاذ می کنند که به افزایش ارتباط و آمادگی می انجامد.
اصول راهنمای کلی برای تاب آوری اجتماعی
راهبرد تاب آوری جامعه با قوانین اشاره شده در زیر به مورد اجرا گذاشته می شود:
گوش دادن درست- منافع و نیازهای افراد را پیش از ارائه گزینه ها برای افزایش تاب آوری درک کرده و در نظر بگیرید.
حمایت از راه حل های افراد محلی – جوامع ایده های نوآورانه ای را در رابطه با چالش های جدید ارائه می دهند.
پرورش مالکیت و ایجاد مسئولیت- فعالیت های مرتبط با ایجاد تاب آوری را تسهیل کنید اما اقدامات و مسئولیت های ذینفعان (آحاد جامعه) را بالکل تغییر ندهید. افراد، سازمان ها و جوامع باید نسبت به آمادگی خودشان در شرایط اضطرار احساس مسئولیت کنند.
پیگیری نتایج هدفمند – هر تعامل و اقدامی، هدفی مشخص و نتیجه ی قابل سنجشی را خواهد داشت. ارزش زمان و انرژی افرادی که در تلاش هستند تا شرایط بهتر و آمادگی بالاتر برای خود و جامعه شان فراهم آورند را در نظر بگیرید.
تمرکز بر کاربر نهایی (افرادی که از راه حل ها و خدمات استفاده می کنند-م) – راه حل های آماده سازی به آسانی توسط جامعه پذیرفته و به کار گرفته می شوند.
آگاهی یافتن با شواهد و مدارک – تیم ولینگتون از روش های خوب فعلی برای رشد جامعه و مدیریت شرایط اضطراری استفاده می کند و آن ها را به نحوی ترکیب می کنند تا کارکرد داشته باشند.
داشتن نوآوری – متفاوت فکر کنید و از ایده های جدید برای افزایش تاب آوری استفاده نمایید خصوصا زمانی که ایده ها از لحاظ عقلانی به خوبی ثابت شده، برنامه ریزی شده و نیازهای جامعه را برطرف می نمایند.
تعامل فعال – به دنبال رهبران جامعه و رسیدگی ها و فرصت ها باشید.
فراگیری- داده ها را هنگام فرآیند تعامل از بخش متوسط اجتماع پیدا نموده و اطمینان حاصل کنید که افراد متاثر از نتایج، این فرصت را دارند تا در تصمیم گیری ها مشارکت نمایند.
شفاف بودن- به صورت کارگزارهای صادق و امین، عمل کنید.
فراهم کردن محیط مناسب- برای افرادی که دور هم جمع می شوند، محیطی خوشایند و دوستانه فراهم سازید.
اخلاقی عمل کردن- به روشی عمل کنید که ارزش های جامعه را در بر داشته باشد.
گروه مدیریت شرایط اضطراری در منطقه ولینگتون نیوزیلند، تاب آوری اجتماعی را این گونه توصیف می کند:
توانایی پیش بینی خطرات، کاهش تاثیرات حوادث، بازگشت سریع ، سازگاری، تحول و رشد در برابر تغییرات منفی.
اما خصوصیات و نتایج یک جامعه تاب آور:
گروه ها با هم پیوند داده شده اند
افراد و ساختارهای اجتماعی موجود با هم تعامل داشته و قدرتمند شده اند
گروه ها، از کانال های شفاف ارتباط برخوردارند که در دسترسی به منابع به آن ها کمک می نماید
جامعه از سطوح پشتیبانی موجود در طول حادثه، انتظارات واقعی و منطقی دارد
بخش های خصوصی و عمومی جهت واکنش به شرایط اورژانسی و بازگشت سریع به کار، آماده شده اند
شوراهای محلی نقش خود را در مدیریت شرایط اضطراری می دانند
گروه های مختلف در جامعه اثرات خطرات یک واقعه را کاهش می دهند
و در نهایت مشارکت صادقانه و قدرتمند در کشور شکل می گیرد
جواد طلسچی یکتا
گردآوری و ترجمه: جواد طلسچی یکتا؛ مددکار اجتماعی و دکتری مدیریت راهبردی و سازمانی کوچینگ
