یک دفاعیه در گفتمان نقد و پرسشگری در فضای مجازی تلگرام، در خصوص سلسله یادداشت­هایی پیرامون خشونت خانگی علیه زنان در کردستان

یک دفاعیه در گفتمان نقد و پرسشگری در فضای مجازی تلگرام

در خصوص سلسله یادداشت­هایی پیرامون خشونت خانگی علیه زنان در کردستان

در پی انتشار سلسله یادداشت­های گردآوری شده پیرامون خشونت خانگی علیه زنان در کردستان که حاصل مشاهده و مصاحبه­ های میدانی در بافت فرهنگی کردستان بود، انتقاداتی از سوی صاحبنظران دریافت نمودم که ضمن سپاس و قدردانی از توجهی که نسبت به این موضوع داشته­ اند، لازم و ضروری دیدم که چند نکته را در ارتباط با انتقادهای دریافتی بیان نمایم تا به طریقی ابهام زدایی گردد.

انتقاد نخست: ارائه تصویری خشن از کردستان

دفاع: خشونت خانگی موضوعی است که در تمام جوامع از توسعه یافته تا در حال توسعه مشاهده می­گردد و مختص یک جامعه یا فرهنگ خاص نیست اما به جرأت می­ توان عنوان کرد که میزان، شدت و مصادیق آن از جامعه­ ای به جامعه ­ای دیگر، و از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت است. با توجه به اینکه ایران کشوری است در حال توسعه است و در تمام استان­های آن بدون تردید خشونت خانگی مشاهده می­گردد؛ به زعم نگارنده پرداختن به این موضوع بسی جای تأمل دارد، چرا که کردستان یکی از استان­هایی است که میزان بالای خشونت علیه زنان در آن همواره گزارش شده است؛ اخیراً نیز بر اساس گزارش خبرگزاری مهر (۱۳۹۶) خانواده­ های استان کردستان ۸۸ درصد خشونت را تجربه می­­ کنند که این میزان خشونت علیه زنان و کودکان اعمال می­گردد. هدف نگارنده از پرداختن به این موضوع آشکارسازی مصادیق خشونت خانگی، حساس ­سازی هر چه بیشتر مسئولان در کنترل و کاهش این پدیده بوده و هست؛ چرا که آمار خشونت علیه زنان به دلیل ماهیت آن که در حریم خصوصی خانه و خانواده اتفاق می­ افتد و گزارش نشدن آن از سوی بسیاری از زنان، بدون تردید فراتر از میزان گزارش شده است. واقعیت­ها و مصادیق اجتماعی مشاهده شده در سطح جامعه مبرهن و گویای خشونت در استان کردستان است و نگرانی و گاه سکوت فعالان اجتماعی نسبت به این موضوع که کردستان در اذهان عامه استانی خشونت بار به تصویر کشیده شود، به مراتب عمق این آسیب را بیشتر می­ سازد. بر این عقیده ­ام که آسیب را باید شناسایی کرد و به جامعه شناساند و در پی اقداماتی موثر در کاهش و کنترل آن برآمد.

انتقاد دوم: تغییر ارزش­ها و نگرش­ها در جامعه گویای بهبود وضعیت زنان است.

دفاع: در جای جای سلسله یادداشت­های منتشر شده در این خصوص بدین نکته اساسی اشاره شده است که  ارزش­ها و نگرش­ها در کردستان کاملا دگرگون شده است و به طور قطع می­توان اظهار کرد که وضعیت زنان از ابعاد مختلف تحصیلی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متفاوت شده است و روز به روز شاهد بهبود وضعیت این قشر از جامعه هستیم. اما باید خاطر نشان کرد که هنوز قشر عطیمی از زنان در کردستان در دام نابرابری، تبعیض جنسیتی، محرومیت از تحصیل و … گرفتار هستند که آگاه از فرط ناآگاهی و گاه از سر اجبار در برابر خشونت خانگی سکوت اختیار کرده­ اند. به نظر می­ آید که بسیاری از زنان در بافت فرهنگی کردستان به دلیل فقدان حمایت­های خانوادگی و اجتماعی و حفظ اعتبار و حیثیت اجتماعی راهی جز تحمل شرایط ندارند. به زعم نگارنده لازم و ضروری است که صدای کمک­ خواهی این افراد به گوش جامعه رسانده شود تا ریشه­ های این آفت آشوم هر چه بیشتر و بیشتر سست و در نهایت خشک گردد. لازم به ذکر است که تمامی روایت­های ارائه شده از خشونت خانگی در طول سال ۱۳۹۶ گردآوری شده و مستند و موجود هستند.

انتقاد سوم: انتقاد از متدولوژی و یا روش ­شناسی

روش­های پرکاربرد تحقیق در علوم اجتماعی روش تحقیق کمّی و روش تحقیق کیفی است. در روش تحقیق کمّی از آن جا که با یک واقعیت واحد و منسجم مواجه هستیم، جامعه آماری در ارتباط با موضوع مورد نظر انتخاب شده و پس از تکمیل پرسشنامه و تحلیل آن، یافته­ های حاصل به سایر جوامع مشابه تعمیم داده می­شود. اما روایت­های حاصل از یادداشت­های خشونت خانگی علیه زنان در کردستان نه بر اساس روش­های کمی و آماری و بلکه بر اساس مصاحبه عمیق و مشاهده میدانی گردآوری شده است. مشاهده و مصاحبه از تکنیک­های کاربردی در روش­ تحقیق کیفی است که پس از رسیدن به اشباع اطلاعات، روند نمونه گیری و مصاحبه نیز متوقف می­ گردد. ذکر این نکته ضروری است که این یادداشت­ها صرفاً با هدف حساس ­سازی جامعه نسبت به خشونت خانگی علیه زنان صورت گرفته است و با توجه به اینکه مصادیق آن از شهرهای مختلف بانه و مریوان بودند، لفظ کردستان بنا به فرهنگ و بافت کردی بر آنان تعلق گرفت نه به معنای تعمیم پذیری آماری آن چنان که در روش کمّی مرسوم است. از منظری دیگر اگر بخواهیم موضوع خشونت خانگی را در کردستان با تأکید بر روش کیفی بررسی نماییم، بدون قطع نیازمند نمونه ­های دیگری غیر از شهرهای نامبرده فوق و نیز رسیدن به اشباع اطلاعات هستیم که در آینده نه چندان دور این مهم تحقق خواهد یافت.

به طور کلی یادداشت­های ارائه شده در فضای مجازی پیرامون خشونت خانگی علیه زنان در کردستان تنها بخش کوچکی از یافته­ های گردآوری شده است که همانطور که در بالا هم ذکر شد بخشی از این یادداشت­ها با هدف حساس ­سازی و آگاه­سازی هر چه بیشتر جامعه نسبت به این موضوع صورت گرفت.

متأسفانه خشونت خانگی نه تنها مختص کردستان نیست بلکه در تمام استان­های دیگر سرزمینمان ایران، قابل مشاهده است و امید آن می­رود این حرکت که در کردستان با همه انتقاداتی که بدان وارد است و با افتخار از انتقادات استقبال می­گردد، تلنگر و آغازگری برای فعالیت مددکاران اجتماعی سایر استان­ها در انعکاس آسیب­های اجتماعی با توجه به بافت و فرهنگی که در آن زیست می­ کنند، باشند و به طریقی چشم سوم و بیدار جامعه خویش باشند، تا در کاهش و کنترل نه تنها خشونت بلکه سایر آسیب­های اجتماعی موثرانه و پیشگیرانه اقدام نمایند.

از  هر نوع انتقاد، پیشنهاد و یا نظر در این خصوص استقبال می­ گردد. مسیر ارائه انتقاد و پیشنهاد در زیر ذکر می­شود.

شماره تلفن و مسیر تلگرامی : ۰۹۳۹۷۰۶۵۶۳۴ : کبری واعظی

ایمیل: kvaezi3000@gmail.com